Theatercollege Rutger Bregman: Waarom de meeste mensen deugen

Tijdig inschrijven was de boodschap. De digitale plaatsen waren snel volzet! Wie wil het Theatercollege ‘Waarom de meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman nu niet bijwonen als je de kans hebt? Het ‘Koffie met de Toekomst, Work out Room team’ van VDAB gaf me de bevestiging dat ik zeker een stoeltje had. En jawel hoor, net als alle andere deelnemers, zat ik op de eerste rij 😊.

Rutger Bregman (1988) is historicus en schrijver. Hij heeft een belangrijke stem binnen onze generatie. Begin 2019 gaf hij een speech in Davos die de wereld over ging en meer dan 30 miljoen keer werd bekeken. Rutger zet zijn zoektocht voort naar hoe ideeën de wereld kunnen veranderen. Over Rutgers boek ‘De meeste mensen deugen’ wist schrijver Jan Terlouw: ‘Dit indrukwekkende boek rekent af met ons vaak verwrongen mensbeeld. Het is hoopgevend zonder onrealistisch te zijn. Het overtuigt, omdat het gedegen is. Het heeft me geboeid van het begin tot het einde.’

Het theaterdoek gaat open … ik ben benieuwd of Rutger mij op een even positieve manier kan inspireren!

Er is vandaag veel onvrede, daarom wil Rutger een hoopvolle boodschap brengen. Hij ziet overal liefde in plaats van een wereld die om zeep is. Voor dit laatste verwijst hij naar het nieuws, naar de slechtst mogelijke bron in informatie. Volgens Rutger schetsen ze een verwrongen wereld en mensbeeld. Rutger weet: ‘je krijgt het gemene wereldsyndroom van het nieuws.’ Ben ik blij dat ik bewust niet meer, of toch zeer weinig, kijk naar het nieuws omwille van deze reden.

‘Wij mensen… wij zijn de verhalen die we onszelf vertellen. We worden onze verhalen’, weet Rutger. Hij vertelt verder over het bestaan van een oude visie in de westerse cultuur die wetenschappers de ‘vernistheorie’ noemen. Die visie is dat de beschaving slechts een dun laagje vernis is. En zodra er iets gebeurt, bijvoorbeeld een natuurramp, een aardbeving of tsunami, onze echte ik zichtbaar wordt en dat mensen zich allemaal echt egoïstisch gaan gedragen. Dat ze in dieren veranderen, of zelfs in monsters. Dat is wat je volgens Rutger in het nieuws te zien krijgt, verhalen over plunderingen, stelen, geweld, … Maar wat bij wetenschappers eigenlijk al sinds de jaren zestig bekend is, is de eerste reactie die mensen hadden tijdens de Coronacrisis. De meeste mensen hebben zoiets van ‘Ik wil iets doen, ik wil helpen!’ Dankzij Corona hebben we wereldwijd mooie verhalen tot in onze woonkamers gekregen, en ja, ook via het nieuws. Laat ons hopen dat dit in de toekomst meer zal gebeuren, zodat ook de niet-kijkers weer terug naar het nieuws zullen kijken 😊.

Bregman stelt zich ook de vraag hoe het kan dat goede mensen slechte dingen doen? Hij stelt dat in de geschiedenis van het kwaad mensen meeloop gedrag vertonen… maar ook dat er meer zit achter ‘ander gedrag’. Hij stelt voor dat we verder dienen te kijken, dat we moeten uitzoeken hoe dit komt. Hij geeft ons mee dat gevangenissen zeer verschrikkelijke plekken zijn… maar neemt ons mee naar Noorwegen, naar de Bastoy Prison. In deze gevangenis krijgen mensen dé kans van hun leven. De kans dat iemand terug hervalt is daar het laagste ooit, de mensen komen er zelfs beter uit! In alle andere gevangenissen komen mensen vaker slechter uit de cel… De woorden van een gevangenisdirecteur zijn dan ook: ‘Behandel mensen als tuig en ze zullen tuig zijn. Behandel mensen als mensen en ze zullen mensen zijn’. Ik vind het zeer jammer dat ik ‘in deze moderne tijd’ nog zulke uitspraak dien aan te halen. Mensen maken fouten, het is aan de maatschappij om het allemaal niet nog erger te maken. Ik herinner me ergens een bepaalde stam in Afrika, waar ‘de dader’ op een troon mag gaan zitten waardoor ‘het probleem’ als maatschappij dient opgelost te worden. Primitievere stammen weten het blijkbaar beter dan de moderne mensheid met hun vele lagen vernis. Ik ben blij dat Rutger deze problematiek onder de aandacht brengt!

Hij vraagt ook meer aandacht voor de betere positieve kanten van de mens. Hij weet dat enkel mensen ‘blozen’ in het dierenrijk. Dat we zo onvrijwillig onze gevoelens weggeven. Of zijn andere voorbeeld van onze ogen! Mensen hebben als enige van de 200 primaten ‘oogwit’. Hiermee geven we onze blik weg aan iedereen. We kijken elkaar in de ogen en schenken vertrouwen. Op deze manier zijn we geëvolueerd om samen te werken en vriendelijk te zijn. Volgens Rutger hebben we in de laatste 40 jaar op dit vlak enorm veel vooruitgang geboekt.

Rutger brengt inderdaad meer hoop onder de mensheid via dit theatercollege. Hij blijft doorgaan, hij spreekt over de wereldwijde daling van de armoede, de daling van oorlogsslachtoffers, en dat we leven in de veiligste tijd ooit…

Het grote probleem van de tijd volgens Rutger? Dat iedere mijlpaal van de beschaving altijd begonnen is bij de gekkies… Wat Rutger hoop geeft is dat een nieuwe generatie het beseft. Hij denkt aan het klimaat en Greta. Dankzij Greta beginnen meer en meer politieke leiders een andere toon te slaan.

Hij spreekt ook nog over het belang van intrinsieke motivatie en zingeving… te beginnen in de scholen. Hij stelt hier de extrinsieke motivatie tegenover, je doet het voor geld, status, … ‘We moeten iets doen omdat we het willen doen’ stelt Rutger. Ik ben er zeker van dat Greta gedreven werd door de nodige intrinsieke motivatie. Ik ben er zeker van dat ze deze vraag niet gesteld heeft: ‘Mijnheer, is het voor een cijfer’?

Ik ben blij dat Rutger daarom ook pleit voor ‘persoonlijke ontwikkeling’. Dat hij STOP zegt tegen management opleidingen en daar tegenover de zelfsturende teams centraal stelt. Dat is wat mensen nodig hebben, samen kunnen werken vanuit verbinding. Ik kan hier alleen maar blij mee zijn!

En ja, ik ga Rutgers boek lezen, hij heeft me dankzij dit theatercollege over de streep getrokken. Hij heeft me kunnen inspireren met zijn mensbeeld maar ook met enkele van zijn 10 geboden:

· ‘Doe aardig tegen een lul’

· ‘Bij twijfel, ga uit van het goede’

· ‘Kom uit de kast, schroom je niet voor het goede’

Het laatste hoopvolle woord geef ik graag aan Rutger Bregman: ‘Het slechte maakt een sterkere indruk op ons dan het goede. Maar het goede is in de meerderheid. En dat is de enige manier waarop het goede kan winnen. Weet je, met een overweldigende kracht. En dat is hoe het in het verleden ook vaak werkte. Wat zijn de meest succesvolle campagnes? De vreedzame campagnes! Het model van Gandhi en Mandela, het is de enige manier waarop de goeden kunnen winnen. Zeker, het kwaad is sterk. Het doet pijn. Maar er is zoveel goeds in de wereld’!

Mijn oog valt op de rug van Nelson Mandela’s boek: ‘Lange weg naar de vrijheid’…